ỦY QUYỀN TRONG LUẬT TỐ TỤNG HÀNH CHÍNH

 VÀ LUẬT TỔ CHỨC CHÍNH QUYỀN ĐỊA PHƯƠNG

Từ khi Luật Tổ chức chính quyền địa phương và Luật Tố tụng hành chính có hiệu lực thi hành, trong quá trình thực hiện của các cơ quan hành chính đã có nhiều ý kiến khác nhau xoay quanh chế định “ủy quyền” được quy định trong hai văn bản luật này, cụ thể:

- Tại khoản 1, Điều 14 Luật Tổ chức chính quyền địa phương quy định:” Trong trường hợp cần thiết, cơ quan hành chính nhà nước cấp trên có thể ủy quyền bằng văn bản cho Ủy ban nhân dân cấp dưới hoặc cơ quan, tổ chức khác thực hiện một hoặc một số nhiệm vụ, quyền hạn của mình trong khoảng thời gian xác định kèm theo các điều kiện cụ thể”; tại khoản 8, Điều 21 về nhiệm vụ, quyền hạn của Ủy ban nhân dân tỉnh quy định:” Phân cấp, ủy quyền cho Ủy ban nhân dân cấp dưới, cơ quan, tổ chức khác thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn của Ủy ban nhân dân tỉnh”; và tại khoản 7, Điều 22 về nhiệm vụ, quyền hạn của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh quy định:” Chỉ đạo Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện; ủy quyền cho Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh hoặc người đứng đầu cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn trong phạm vi thẩm quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh”.

- Tại Điều 60 Luật Tố tụng hành chính quy định:”Người đại diện trong tố tụng hành chính bao gồm người đại diện theo pháp luật và người đại diện theo ủy quyền. Người đại diện theo ủy quyền trong tố tụng hành chính phải là người có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, được đương sự hoặc người đại diện theo pháp luật của đương sự ủy quyền bằng văn bản. Trường hợp người bị kiện là cơ quan, tổ chức hoặc người đứng đầu cơ quan, tổ chức thì người bị kiện chỉ được ủy quyền cho cấp phó của mình đại diện. Người được ủy quyền phải tham gia vào quá trình giải quyết toàn bộ vụ án, thực hiện đầy đủ các quyền và nghĩa vụ của người bị kiện theo quy định của Luật này. Người đại diện theo pháp luật, người đại diện theo ủy quyền trong tố tụng hành chính chấm dứt việc đại diện theo quy định của Bộ luật dân sự”.

Từ quy định nêu trên, có ý kiến cho rằng “ủy quyền” trong Luật Tổ chức chính quyền địa phương và Luật Tố tụng hành chính có chồng chéo, mâu thuẫn nhau; lại có ý kiến khác cho rằng “ủy quyền” trong Luật Tổ chức chính quyền địa phương và Luật Tố tụng hành chính không mẫu thuẫn, không chồng chéo nhau. Vậy phải hiểu như thế nào cho đúng ? Qua nghiên cứu các quy định của pháp luật, tôi đồng quan điểm với loại ý kiến thú hai, là “ủy quyền” trong Luật Tổ chức chính quyền địa phương và Luật Tố tụng hành chính không mẫu thuẫn, không chồng chéo nhau, bởi lẻ:

Thứ nhất, việc ủy quyền của hai văn bản luật nêu trên là khác nhau. Theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương, việc phân cấp hay ủy quyền là để thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ, quyền hạn của Ủy ban nhân dân tỉnh và của Chủ tịch của Ủy ban nhân dân tỉnh. Đây là những nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan hành chính Nhà nước trong chỉ đạo, điều hành phát triển kinh tế, xã hội, đảm bảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở địa phương. Các mối quan hệ trong việc thực hiện việc phân cấp hay ủy quyền giữa các chủ thể tham gia giữa cơ quan hành chính cấp trên với cơ quan hành chính cấp dưới, giữa người có thẩm quyền quản lý với người bị quản lý theo quy định của pháp luật hành chính. Hay nói cách khác, việc phân cấp hay ủy quyền này là phân cấp ủy quyền hành chính, được điều chỉnh bởi luật hành chính. Còn ủy quyền được quy định tại Điều 60 của Luật Tố tụng hành chính là ủy quyền theo quy định của Bộ Luật Dân sự để làm đại diện tham gia quan hệ pháp luật về tố tụng hành chính.

Thứ hai, về phạm vi điều chỉnh, đối tượng điều chỉnh và phương pháp điều chỉnh của hai luật này cũng khác nhau. Luật Tổ chức chính quyền địa phương có phạm vi và đối tượng điều chỉnh về đơn vị hành chính và tổ chức, hoạt động của chính quyền địa phương ở các đơn vị hành chính với phương pháp điều chỉnh là mệnh lệnh- phục tùng. Còn Luật Tố tụng hành chính, có phạm vi và đối tượng điều chỉnh là những nguyên tắc cơ bản trong tố tụng hành chính; nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng; quyền và nghĩa vụ của người tham gia tố tụng, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan; trình tự, thủ tục khởi kiện, giải quyết vụ án hành chính, thi hành án hành chính và giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hành chính. Luật Tố tụng hành chính sử dụng hai phương pháp điều chỉnh là mệnh lệnh- phục tùng và bình quyền.

Thứ ba, về nguyên tắc áp dụng văn bản quy phạm pháp luật, tại khoản 3, Điều 156 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật có quy định:” Trong trường hợp các văn bản quy phạm pháp luật do cùng một cơ quan ban hành có quy định khác nhau về cùng một vấn đề thì áp dụng quy định của văn bản quy phạm pháp luật ban hành sau”. Luật Tổ chức chính quyền địa phương được Quốc hội thông qua ngày 19 tháng 6 năm 2015, còn Luật Tố tụng hành chính được Quốc hội thông qua ngày 25 tháng 11 năm 2015. Như vậy, theo quy định này, nếu như ủy quyền giữa Luật Tổ chức chính quyền địa phương và Luật Tố tụng hành chính có quy định khác nhau thì sẽ áp dụng quy định về ủy quyền của Luật Tố tụng hành chính khi tham gia quan hệ pháp luật về tố tụng hành chính./.